Tam thất bắc là gì? Nguồn gốc – đặc điểm – giá trị dược liệu

vào
0

Tam thất bắc là gì? Công dụng, cách dùng và giá mới nhất

vào

 Tam thất bắc từ lâu được xem là một trong những dược liệu quý của Đông y, nổi tiếng với khả năng cầm máu, bổ huyết, hoạt huyết và phục hồi sức khỏe. Nhờ chứa nhiều hoạt chất quý như saponin notoginsenoside, loại củ này mang lại giá trị dinh dưỡng và dược lý cao. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ tam thất bắc là gì, công dụng, cách dùng và giá bán năm 2025.

1. Tam thất bắc là gì?



Tam thất bắc (tên khoa học Panax notoginseng) là một loại dược liệu họ Nhân sâm (Araliaceae). Dân gian thường gọi là sâm tam thất, kim bất hoán, ý nói đây là vị thuốc quý “có vàng cũng khó đổi”.

1.1. Đặc điểm nhận dạng

  • Cây thân thảo, sống lâu năm, cao 30–50cm.

  • Lá mọc vòng, mép có răng cưa nhẹ.

  • Hoa nhỏ, màu xanh lục, mọc thành tán.

  • Củ hình giọt nước hoặc khối tròn, bề mặt sần nhẹ, màu nâu xám.

  • Củ càng nhiều năm tuổi càng chắc, nặng và chứa hàm lượng saponin cao.

1.2. Môi trường sinh trưởng

Tam thất bắc chỉ phát triển tốt ở vùng núi cao trên 1.200m với khí hậu lạnh quanh năm.
Tại Việt Nam, các vùng trồng nổi tiếng gồm: Sa Pa (Lào Cai), Hà Giang, Yên Bái.

1.3. Tính vị trong Đông y

  • Vị: ngọt, hơi đắng

  • Tính: ấm

  • Quy kinh: Can – Vị
    → Có tác dụng bổ khí huyết, cầm máu, hóa ứ, tiêu viêm, giảm đau.

2. Thành phần của tam thất bắc



Tam thất bắc chứa nhiều hoạt chất quý hiếm:

  • Saponin nhóm dammaran (notoginsenoside) – gần giống nhân sâm

  • Flavonoid – chống oxy hóa mạnh

  • Sterol thực vật

  • Protein và acid amin thiết yếu

  • Các nguyên tố vi lượng (Fe, Ca, Mn…)

Những hoạt chất này tạo nên giá trị dược lý vượt trội cho tam thất bắc.

3. Công dụng của tam thất bắc

Dựa trên y học cổ truyền và kinh nghiệm dân gian, tam thất bắc mang nhiều lợi ích nổi bật:

3.1. Cầm máu – tiêu huyết ứ

Tam thất bắc được coi là “thần dược cầm máu”, hỗ trợ cầm máu trong các trường hợp: băng huyết nhẹ, ho ra máu, chảy máu cam, xuất huyết dưới da… (theo kinh nghiệm dân gian).

3.2. Bổ huyết – hoạt huyết

Hỗ trợ:

  • Tăng lưu thông tuần hoàn

  • Giảm tình trạng ứ trệ máu

  • Cải thiện đau đầu, hoa mắt, tê bì

3.3. Giảm đau – tiêu viêm

Tốt cho người bị:

  • Sưng viêm do chấn thương

  • Đau nhức xương khớp

  • Viêm nhẹ ở mô mềm

3.4. Hỗ trợ sức khỏe tim mạch

Nhờ khả năng giảm ứ trệ, tam thất bắc hỗ trợ:

  • Tăng lưu thông máu

  • Giảm mệt mỏi do tuần hoàn kém

  • Tốt cho người cao tuổi

3.5. Bồi bổ sức khỏe sau sinh

Phụ nữ sau sinh từ 1–2 tháng có thể dùng tam thất bắc để:

  • Bổ máu

  • Giảm đau

  • Tăng sức đề kháng

  • Hồi phục cơ thể nhanh hơn

3.6. Tăng sức bền và giảm mệt mỏi

Saponin trong tam thất bắc có tác dụng tương tự nhân sâm, hỗ trợ:

  • Giảm stress

  • Tăng khả năng hoạt động

  • Hồi phục sức lực nhanh

4. Cách dùng tam thất bắc đúng cách

Tùy mục đích sử dụng, tam thất bắc có thể dùng theo nhiều cách:

4.1. Dùng bột tam thất bắc

Cách phổ biến nhất.

  • Cách dùng:
    Uống 1–2 thìa cà phê bột tam thất pha nước ấm.

  • Thời điểm:
    Uống vào buổi sáng hoặc trước khi ngủ 1 giờ.

4.2. Tam thất bắc ngâm mật ong

Dùng cho phụ nữ sau sinh, người mệt mỏi, stress.

Cách làm:

  • Bột tam thất bắc: 100g

  • Mật ong nguyên chất: 500ml
    → Trộn hoặc ngâm 7 ngày rồi dùng.

4.3. Tam thất bắc ngâm rượu

  • Củ tam thất bắc: 500g

  • Rượu 40 độ: 2 lít
    Ngâm 2–3 tháng.

4.4. Hãm trà tam thất bắc

Sử dụng củ thái lát hoặc bột tam thất để pha trà mỗi ngày.

5. Đối tượng nên dùng và không nên dùng

5.1. Nên dùng

  • Người suy nhược cơ thể

  • Người sau phẫu thuật hoặc sau sinh (từ 1–2 tháng)

  • Người thiếu máu, lưu thông kém

  • Người cao tuổi đau mỏi, lao lực

5.2. Không nên dùng

  • Người đang hành kinh (theo kinh nghiệm dân gian)

  • Người đang dùng thuốc chống đông máu

  • Trẻ em dưới 5 tuổi

6. Giá tam thất bắc mới nhất 2025

Giá có thể thay đổi tùy vùng trồng, độ tuổi củ và hình thức chế biến:

Loại tam thất bắcGiá tham khảo năm 2025
Bột tam thất bắc nguyên chất1.000.000 – 1.800.000 đ / kg
Củ tam thất bắc loại nhỏ (3–5 năm)1.200.000 – 2.500.000 đ / kg
Củ tam thất bắc loại to (6–10 năm)3.000.000 – 6.000.000 đ / kg
Tam thất bắc ngâm mật ong300.000 – 700.000 đ / hũ

Lưu ý: Giá phụ thuộc nguồn gốc và chất lượng từng nơi.

7. Cách chọn mua tam thất bắc chất lượng


  • Chọn củ rắn chắc, nặng tay, vân sần tự nhiên

  • Củ già năm sẽ màu đậm hơn, thơm hơn

  • Nếu mua bột, nên mua bột nguyên chất, thơm nhẹ, không lẫn tạp

  • Ưu tiên nơi có nguồn gốc từ Sa Pa, Hà Giang, Yên Bái

8. Kết luận

Tam thất bắc là một dược liệu quý, vừa bổ vừa có tác dụng hoạt huyết – cầm máu – phục hồi sức khỏe. Nếu biết cách sử dụng đúng, đây là “bảo bối” cho sức khỏe gia đình, đặc biệt với người cao tuổi hoặc phụ nữ sau sinh.

Nhận xét

Đăng nhận xét